KINH NGHIỆM DU LỊCH MOSTAR – BOSNIA & HERZEGOVINA

1. Phương tiện di chuyển

Từ Dubrovnik, nhà Tí Tũn quyết định thuê xe lái 1 tour từ Dubrovnik đến Mostar (thành phố cổ thuộc Bosnia-Herzegovina, sau đó sang Kotor ở Montenegro và quay lại Dubrovnik. Tổng thời gian thuê là trọn vẹn 4 ngày. Sau khi lượn năm trăm cái forums, đọc tám ngàn chín trăm sáu mươi lăm cái reviews liên quan đến thuê xe ở Balkans, nhà mình quyết định thuê xe của 1 công ty địa phương mang tên Nova rent a car thay vì các công ty quốc tế như Hertz, Avis. Lý do vì: xe mới, giá rẻ hơn rất nhiều, support kịp thời, có kinh nghiệm chỉ dẫn trong khu vực Balkans và lại còn được upgrade xe miễn phí nếu có xe trống. Giá 4 ngày thuê xe của mình, đã bao gồm thuê thẻ cross-border, full các loại bảo hiểm chỉ có 115 € – rẻ bất ngờ so với các công ty khác (từ 180-300 €). Tips: nên mua full các loại bảo hiểm vì đường xá Bosnia tương đối kém, xe dễ dàng bị xước xát, chưa kể trộm cắp hoành hành nên mất xe, vặt gương khá phổ biến ở đất nước này.  Bạn có thể đọc thêm thông tin của Nova Rent a Car tại đây

Ngoài thuê xe, có 2 cách khác để đến được Mostar

1. Mua tour day trip từ Dubrovnik, giá khoảng 50-60€ tuỳ thời điểm
2. Đi bus, giá vé khoảng 115 kuna/người lớn.. Khoảng cách từ Dubrovnik đến Mostar khoảng 140km tương đương 2h lái xe. Tuy nhiên đi bằng bus, tuỳ route, thời gian đi có thể lên đến 3-4h, đặc biệt vào mùa hè cao điểm do lượng xe lưu thông qua biên giới rất lớn, mất nhiều thời gian để làm thủ tục hải quan. Tips: Nếu đi bus, hãy cố gắng chọn chỗ ngồi bên trái để được chiêm ngưỡng cảnh biển xanh trong vắt của Croatia

Thời gian và giá vé có thể xem thêm tại đây
———
1. Website chia sẽ thông tin du lịch www.phuotlendinh.com
2. Book phòng được siêu giảm giá qua link:
- BOOKING đặt phòng giảm 10% trên toàn cầu và được hoàn từ 10-15$ khi check out. https://booking.com/s/73_6/cuong415”
https://www.booking.com/s/35_6/6b8a7069
- AIRBNB đăng ký tài khoản mới bạn được nhận và giảm ngay 800.000 đ với đặt phòng đầu tiên. 
https://www.airbnb.com/c/cuongc13?currency=USD
#PHƯỢTLÊNĐỈNH
#CAVICU
———

2. Chọn khách sạn ở Mostar

Ấn tượng đầu tiên về đất nước này gói gọn trong chữ “nghèo”.  Nhiều đoạn đường quốc lộ Bosnia khiến mẹ Tí Tũn có cảm giác như đi lên miền núi Tây Bắc Việt Nam hoặc đang đi về những làng quê xưa cũ với những căn nhà cũ nát, những chòi bán rau củ dọc đường tồi tàn, vài đội thợ xây đang đổ bê tông nhà theo kỹ thuật từ những năm 80-90 của thế kỷ trước. Cũng vì thế mà giá cả ăn uống, nhà nghỉ, mua sắm ở Bosnia rẻ hơn tương đối so với các nước Balkans khác (rẻ hơn Croatia khoảng 30%).

Kinh nghiệm của mẹ TT là phần lớn các khu vực thăm quan chính ở Mostar (ngoài tu viện Blagaj tekijavà Kravice Falls ) thì đều nằm gần khu vực cầu cổ Stari Most, bạn nên thuê khách sạn/nhà nghỉ trong bán kính 1km từ cầu cổ là thuận tiện nhất.

Nhà Tí Tũn chọn ở 2 đêm tại Apartment Solis và thấy hài lòng với lựa chọn này.

Giường ngủ đôi

Nhà vệ sinh

Bếp nhỏ để nấu nướng

Nhà để xe

Điểm cộng:

• Nhà mới, đủ thiết bị, có phần trội hơn hẳn so với các nhà nghỉ lân cận
• Cách nhà 100m có tiệm tạp hoá nhỏ để mua đồ, 1 tiệm ăn bán Cevapi siêu rẻ so với giá trên phố cổ (chỉ khoảng 2-3€/set)
• Đi vào trung tâm thuận tiện, dễ dàng
• Có nhà để xe riêng – miễn phí – nên rất yên tâm và không sợ bị mất trộm 
• Chủ nhà rất nice, ở nhà riêng đối diện với Apartment nên dễ dàng trợ giúp nếu cần.
• Service cực ổn: phòng sạch sẽ ngăn nắp. Trước khi check-out còn tặng khách quà lưu niệm là 1 túi hoa oải hương, mẹ TT chấm 5* vì vụ quà tặng này 

Điểm trừ:

• Giá cao hơn so với mặt bằng chung, nhưng giá cả đi đôi với chất lượng
• Không có thang máy nên nếu bạn ở tầng 2-3 thì sẽ phải xách đồ lên (với sự giúp đỡ nhiệt tình của chủ nhà :D)

Đừng quên:

• Link đăng ký giảm 15€ cho đặt phòng của bạn tại Booking.com: https://www.booking.com/s/35_6/fb122493
• Link đăng ký giảm 40$ cho lần đặt phòng đầu tiên của bạn tại Airbnb: https://www.airbnb.com/c/newu814024

3. Ăn gì ở Mostar

Được chủ nhà gợi ý đến quán Tima-Irma và cũng lướt qua reviews trên Tripadvisor, nhà Tí Tũn quyết định chọn quán này để thưởng thức bữa ăn đầu tiên trên đất Mostar. Và ngày hôm sau quay lại ăn thêm 1 lần nữa bởi giá vừa rẻ, vừa ngon, phục vụ lại siêu siêu nhiệt tình (có thể đánh giá là service tốt nhất trong các quán nhà mình đã thử qua trong chuyến đi này).

Nếu là Meat-lover thì chắc chắn không thể bỏ qua Tima-Irma rồi. Nhìn đĩa đồ nướng tổng hợp kia, bạn đoán xem giá bao nhiêu? Dạ vâng, đây là set ăn cho 1 NGƯỜI, giá chỉ có 13 marks, tương đương 6,5€ thôi ạ. Cả nhà Tí Tũn 2 người lớn, 1 em bé mà chỉ gọi có 1 đĩa nướng cho 1 người + 1 salad mà ăn no lặc lè, cố quá không hết đành xin hộp gói mang về. Trước khi tạm biệt bà chủ quán sau khi kết thúc bữa ăn ngày thứ 2, Tí Tũn lại còn được bà tặng cho 1 món quà lưu niệm Mostar rất xinh 

4. Các địa điểm không nên bỏ lỡ ở Mostar

4.1 Stari Most và sông Neretva

Cầu cổ Stari Most được xây dựng từ thế kỷ 16 khi Bosnia còn nằm dưới quyền cai trị của đế chế Ottoman và có thể coi là 1 trong những kiến trúc Hồi giáo nổi bật nhất của vùng Balkan. Tên “Mostar” của thành phố bắt nguồn từ chữ “Mostari” có nghĩa là “Người giữ cầu”. Đáng buồn là cây cầu nguyên gốc chỉ tồn tại  427 năm cho đến khi bị phá huỷ vào năm 1993 trong cuộc chiến Croat-Bosniak. Nhờ có sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế như Liên hiệp quốc, UNESCO và 1 số nước châu Âu khác, cây cầu đã được phục dựng bằng phương pháp truyền thống với vật liệu chính là đá Teneila từ các mỏ đá địa phương.

Cho đến nay, Stari Most vẫn là điểm du lịch nổi bật nhất Mostar nói riêng và Bosnia nói chung, không chỉ bởi giá trị văn hoá, lịch sử, bởi vẻ đẹp không thể trộn lẫn mà còn bởi tiết mục nhảy từ đỉnh cầu với độ cao 25m của du khách thập phương. Cho đến nay, sách kỷ lục của câu lạc bộ lặn Mostar đã ghi tên được khoảng 1000 người và có vẻ con số này vẫn không ngừng tăng.

Nghe dân đồn là do cầu quá cao mà nước sông không sâu nên khá người đã chết hoặc bị thương nặng vì nhảy cầu. Nếu bạn thực sự muốn tham gia thử thách này thì cần đăng ký 1 khoá tập nhảy cầu do câu lạc bộ lặn của địa phương tổ chức với mức phí khoảng 25€. Vượt qua bài huấn luyện và nhận được sự chấp nhận của huấn luyện viên, bạn mới được nhảy cầu. Còn nếu tập dượt xong xuôi và bạn đổi ý không muốn nhảy cầu thật thì chỉ cần trả 10€ tiền phí mà thôi 

Tips từ mẹ Tí Tũn

• Mặt cầu rất trơn trượt và khó đi, tốt nhất bạn không nên mang dép xỏ ngón vì sự an toàn của bản thân 

• Địa điểm chụp hình cây cầu Stari Most đẹp nhất là từ Koskin-Mehmed Pasha’s Mosque. Vé vào cồng nhà thờ Hồi giáo này có giá 3€, tuy nhiên để lên được tháp canh có view 360 độ chụp hình toàn cảnh sông nước, cầu cổ thì bạn phải tất cả là 6€

• Đừng cố tham gia nhảy cầu kể cả khi trời mùa hè có rất nóng và làn nước trong xanh kia đang mời gọi bạn :D. Neretva được xem như 1 trong những dòng sông lạnh nhất thế giới, nhiệt độ trung bình chỉ 8-10 độ C, tốt nhất nên chuẩn bị khởi động kỹ nếu muốn bơi mà không bị sốc nhiệt

• Nếu không muốn bỏ 6€ vào Koskin-Mehmed Pasha’s Mosque để chụp hình, bạn chỉ cần lựa 1 nhà hàng hoặc tiệm cà phê dọc bờ sông như Restoran Lagero. Chọn 1 góc ngoài ban công, gọi cho mình 1 chai bia hoặc 1 ly cà phê là tha hồ chụp ảnh cầu và biết đâu, bạn lại được chiêm ngưỡng 1 pha nhảy cầu ngoạn mục

4.2 Kujundziluk (Bazaar)

Chợ đồ cổ/lưu niệm ở Mostar nằm 2 bên bờ sông Neretva, được nối liền bởi cầu cổ Stari Most. Đến khu chợ này, bạn như lạc vào thế giới phương Đông với mùi shisha phảng phất trong gió, những thảm dệt nhiều màu và đồ trang sức chạm khắc tinh xảo giống như có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ (đừng quên, Bosnia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi văn hoá Hồi giáo từ thời Ottoman). Giá của những món đồ này không rẻ và xem chừng cũng khó có thể trả giá vì có đi từ đầu đến cuối chợ, đâu đâu cũng chỉ bán hàng với giá niêm yết không quá chênh lệch

4.3 Kriva Cuprija

Kriva Cuprija được xem là chiếc cầu đá vòm cổ nhất ở Mostar, được xây dựng với 1 kiến trúc sư Ottoman từ giữa thế kỷ 16. Chiếc cầu này là phiên bản thử nghiệm – nhỏ hơn – của Stari Most với chức năng thử nghiệm, kiểm tra và đánh giá tính hợp lý của vật liệu và thiết kế trước khi đưa vào xây dựng thực tế Stari Most

4.4 Thác nước Kravice

 Thác Kravice ở Bosnia & Herzegovina là 1 trong những điểm nhấn thú vị của tour du lịch Mostar. Nằm cách Mostar khoảng 28km, tương đương 45′-1 tiếng, nằm gần cung đường từ Mostar sang Kotor (Montenegro) nên nhà Tí Tũn quyết định đến thẳng địa điểm này sau khi check out trong hành trình road trip ngày thứ 4.

Mặc dù đã được cảnh báo từ trước là Google map hay bất cứ mobile apps GPS nào cũng hoạt động hết sức lởm khởm trong khu vực Bosnia, nhưng nhà Tí Tũn không ngờ có ngày mình lâm vào cảnh lạc lối giữa rừng sâu, thay vì bon bon trên đường quốc lộ thì đâm thẳng vào rừng , bơ vơ không lối ra. Đến khi phát hiện mình đi nhầm đường thật, tính quay ra thì lùi xe luôn vào bãi lầy, loay hoay 4h trong rừng không kéo nổi xe lên. Có lẽ nhờ hồng phúc ông bà để lại nên sau khi chạy bộ ngược đường rừng gần 5km, bố Tí Tũn đã nhờ được cứu trợ của 1 già làng sống ở khu vực núi lân cận. Cũng may, bố Tí Tũn đã có nhiều năm kinh nghiệm xê dịch khu vực miền núi nên mới xoay xở nổi, nếu không thì chắc giờ không còn ai ngồi viết Blog nhà Tí Tũn để phục vụ bạn đọc.

Sau này về tìm hiểu kỹ lại thông tin, mẹ TT mới được biết: có 1 số con đường cao tốc được xây dựng gần khu vực thác nước nên đã làm thay đổi các lối đi vào thác, 1 số con đường đã bị chặn (nhưng chưa được thay đổi lại trên bản đồ). Đường vào thác cũng không có biển báo gì đặc biệt nên lạc đường là chuyện tất yếu. Cách tốt nhất để đến được khu vực thác này là thuê taxi hoặc đi theo tour nha các bạn. Sau gần 5h vật lộn trong rừng, quá mệt mỏi nên nhà Tí Tũn quyết định chạy xe sang Montenegro luôn. Hơi tiếc nuối 1 chút vì kế hoạch chưa được hoàn thành, nhưng không sao, có như vậy thì mình mới có lý do để quay trở lại nơi này thêm lần nữa, đúng không nào? 

5. Một vài thông tin hữu ích về du lịch Mostar – Bosnia & Herzegovina

• Tiền tệ: Đồng tiền chính thức ở Bosnia là đông Bosnian Marks (gọi tắt là Marks). Tỷ giá chung: 1 € = 2 marks. Tuy nhiên phần lớn nhà hàng, khách sạn và các dịch vụ tiện ích đều nhận thanh toán bằng € và đồng kuna của Croatia
• 1 bữa ăn ở nhà hàng có giá từ 7-15€/người
• Giá xăng dầu ở Bosnia rất rẻ, chỉ khoảng 1€/lít, nên tận dụng đổ đầy bình trước khi quay về Croatia nếu như bạn đi bằng xe cá nhân
• Người dân địa phương không thích nói/thảo luận/kể về chiến tranh. Do đó, nếu bạn là người thích tìm hiểu về lịch sử, văn hoá, muốn nghe những câu chuyện về cuộc chiến gần 30 năm trước ở nơi này thì nên đăng ký walking tour.
• (Diep Nguyen)